Działalność nieewidencjonowana
czyli działalność bez ZUS

Osoby prowadzące drobną działalność z zasady nie chcą zakładać firm. Powodów jest wiele. Zaczynając od tego, że nie zarabiają dużo, a zarejestrowana działalność to formalności, kończąc na tym, że musieliby ponosić bardzo duże wydatki na składki ZUS.

Czym jest działalność nierejestrowana

Działalność nie podlega obowiązkowi rejestracji w przypadku, gdy jej miesięczny przychód nie przekracza (wcześniej kwoty 50%), 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę (od lipca 2023 r.). Sam limit uprawniający do zwolnienia z rejestracji zmienia się każdego roku.

• Do końca czerwca 2023 roku ten miesięczny limit jest równy kwocie 1745 zł.

Ale już w lipcu wchodzą w życie nowe przepisy ustawy deregulacyjnej i limit ten zostanie podwyższony do 75% wynagrodzenia minimalnego.

• Od 1 lipca wynagrodzenie minimalne wzrośnie po raz drugi (do kwoty 3600 zł), tym samym limit wzrośnie do kwoty 2700 zł.

Czyli, dopóki miesięczny przychód nie przekroczy kwoty 2700 zł (kwota obowiązuje od lipca 2023) można prowadzić działalność nieewidencjonowaną/ nierejestrowaną.

Co ciekawe w 2024 roku limit przychodów pozwalający na prowadzenie działalności bez jej rejestracji wyniesie 3225 zł – ponieważ nastąpi wzrost pensji minimalnej kwoty 4300 zł.

Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną

• wyłącznie osobom, które w okresie ostatnich 60 miesięcy nie prowadziły działalności gospodarczej,
• osobom fizycznym, podejmującym działalność w sposób samodzielny
• do czasu dopóki miesięczny przychód nie przekroczy kwoty 2700 zł (75% minimalnego wynagrodzenia za pracę od lipca 2023 r.)
• dotyczy każdego rodzaju działalności (z wykluczeniem tych, które wymagają zezwoleń, koncesji lub licencji).

Działalność nierejestrowana a składki ZUS

Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie opłaca żadnych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, ponieważ nie posiada tytułu ubezpieczenia – więc nie podlega obowiązkowi ubezpieczeń.

Działalność nieewidencjonowana a podatek dochodowy PIT

Uzyskiwane dochody nie są zwolnione z opodatkowania. Co oznacza, że należy ewidencjonować przychody i odprowadzać z tego tytułu należnego podatek dochodowy:

• opodatkowanie na zasadach ogólnych,
• skala podatkowa (stawki PIT w wysokości 12% i 32%),
• opodatkowaniu podlega dochód (przychód pomniejszyć o koszty jego uzyskania przychodu),
• rachunki wydawane (swoim) klientom i kontrahentom służą do udokumentowanie działalności nierejestrowanej,
• należy prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów (dowolna forma: zeszyt, Exel), w której uwzględnia się wystawiane rachunki.

Całoroczne zarobki należy uwzględnić (wpisać)  w rozliczeniu rocznym PIT-36 – w przeznaczonej do tego rubryce o nazwie „działalność nierejestrowana”.

Działalność nieewidencjonowana a podatek VAT

Zgodnie z przepisy Ustawy o podatku VAT (art. 113), podmiot którego przychody w ciągu roku nie przekroczą kwoty 200 tys. zł jest podmiotowo zwolniony z podatku VAT. Tym samym można wystawiać rachunki, nie trzeba składać deklaracji i JPK.  

Koniec działalności nierejestrowanej

Jeśli w którymś miesiącu przekroczony zostanie limit przychodu 2700 zł to zgodnie z ustawą, skutkuje zmianą  działalności nieewidencjonowanej na działalność gospodarczą.

Od dnia przekroczenia limitu przychodu jest 7 dnia by złożyć wniosek do CEIDG, by zarejestrować działalność. Tym samym należy zacząć prowadzić KPiR (Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów), opłacać składki ZUS (z obniżkami dla nowych firm).